XLI Warszawskie Spotkania Teatralne

6 czerwca 2021  –  20 czerwca 2021

Słowo od kuratora
41. edycja Warszawskich Spotkań Teatralnych powstała z tęsknoty. W historii festiwalu zdarzały się różne momenty przerwy, czasami nawet dłuższe. Ale okoliczności, które spowodowały, że wracamy ze Spotkaniami w tradycyjnej formule po dwóch latach, są absolutnie wyjątkowe i niestety wszystkim dobrze znane. Może właśnie na przekór tym okolicznościom bardzo chcieliśmy jak najszybciej znowu zaprosić do Warszawy teatry z różnych miejsc w kraju i ponowić tę jedyną w swoim rodzaju okazję spotkania z publicznością Warszawskich Spotkań Teatralnych.
Jeśli więc każda edycja wst jest świętem, to tej 41. zdaje się towarzyszyć szczególna atmosfera radości. Mamy nadzieję, że nie zmąci jej fakt, że program tegorocznych Spotkań jest nieco skromniejszy niż w poprzednich latach. Pandemia jednak na tyle pokiereszowała także życie teatralne, że selekcja przedstawień była o wiele trudniejsza. Honorowaliśmy jak zwykle zasadę, że na festiwal zaproszone mogą być premiery, które odbyły się w poprzednim roku (wyjątek stanowi Dług z Teatru Nowego Proxima w Krakowie w reżyserii Jana Klaty – wobec tego spektaklu spełniamy obietnicę prezentacji, ponieważ nie udała się ona podczas poprzedniej, internetowej edycji WST). Czy w przedstawieniach odbija się ten nadzwyczajny czas i jego doświadczenia? Sami Państwo ocenią. Może wszakże zwracać uwagę fakt, że część spektakli sięga do literackiej klasyki (Tołstoj, Witkacy, Orzeszkowa), a niektóre inspirują się historią. Być może jest to naturalny odruch, że gdy znajdujemy się w momencie przełomu, próbujemy w przeszłości szukać odpowiedzi na dręczące nas pytania i dzięki niej pogłębiać perspektywę myślenia o rzeczywistości.
Wśród twórców, których prace zobaczymy na 41. Warszawskich Spotkaniach Teatralnych, są artyści doskonale znani publiczności, jak Monika Strzępka i Paweł Demirski, Wiktor Rubin i Jolanta Janiczak czy Ewelina Marciniak. Ale mamy też w programie aż trzech debiutantów: Jędrzeja Piaskowskiego, Radka Stępnia i Franciszka Szumińskiego (tylko ten pierwszy pracował już w warszawskich teatrach). Są to młodzi reżyserzy, których sposób uprawiania teatru warto poznać, bo być może z nimi będziemy wiązać przyszłość naszego teatru.
Na afiszu tegorocznych wst znajdziemy takie firmy, jak Stary Teatr w Krakowie, Nowy w Poznaniu, Wybrzeże w Gdańsku, ale pojawia się też bardzo dawno niewidziany Teatr im. Osterwy w Lublinie, a Teatr im. Fredry w Gnieźnie wystąpi przed warszawską publicznością po raz pierwszy (jeśli nie liczyć internetowej prezentacji spektaklu tej sceny podczas 40. WST). Nasz festiwal miał zawsze ambicje pokazywania nowych miejsc, gdzie żywiej bije puls życia teatralnego. A takim ośrodkiem w ostatnim czasie bez wątpienia stał się gnieźnieński teatr.
Tradycją wst była również obecność przedstawień polskich twórców, zrealizowanych za granicą. W tym roku będzie to możliwe z wiadomych względów tylko w formie pośredniej: pokażemy online rejestrację głośnego spektaklu Der Boxer – adaptację powieści Szczepana Twardocha Król w reżyserii Eweliny Marciniak z Thalia Theater w Hamburgu. Jak wiadomo, artystka otrzymała prestiżową niemiecką Nagrodę Fausta za reżyserię tego widowiska.
Każde przedstawienie 41. wst z powodu sanitarnych ograniczeń widowni będzie prezentowane dwukrotnie. Ale też spektakle zaproszone do Warszawy będzie można zobaczyć także w ramach specjalnego programu online. To jest niejako pokłosie poprzedniej edycji wst, która w grudniu 2020 roku odbyła się w czasie lockdownu tylko w Internecie. Oczywiście mamy świadomość, że pokaz spektaklu na ekranie komputera nie zastąpi teatru oglądanego ze sceny. Ale doświadczenie właśnie tamtej wyjątkowej edycji i jednak bardzo dobry jej odbiór, zwłaszcza wśród widzów, którzy nie mogliby na żywo uczestniczyć w festiwalu, skłonił nas by taką możliwość ponownie stworzyć. Tak więc 41. Warszawskie Spotkania Teatralne odbędą się – jak to się teraz określa – w formule hybrydowej: będą dostępne dla widzów, którzy zjawią się w Teatrze Dramatycznym, ale i dla wszystkich, którzy siądą przed monitorami komputerów. W programie online znajdzie się również bonus w postaci emisji przedstawienia Fanny i Aleksander wg Bergmana w reżyserii Łukasza Kosa z Teatru Modrzejewskiej w Legnicy. Szczególna konwencja tego widowiska sprawiła, że nie można go zaprezentować, zwłaszcza przy obecnych obostrzeniach sanitarnych, poza macierzystą sceną. Mamy nadzieję, że piękna pochwała teatru, jaką przedstawienie to zawiera, wybrzmi mimo wszystko za pośrednictwem kamer.
Oczywiście pokazom festiwalowym będą towarzyszyć rozmowy z twórcami. Zapraszamy na nie zarówno widzów w Teatrze Dramatycznym, jak i wszystkich, którzy będą śledzić program online. Zadajemy sobie pytanie, czy pandemia się już kończy i czy będziemy
mogli wrócić do tzw. normalności. Elementem tej normalności jest teatr. Żaden wirus nie może go zabić. Być może w czerwcu 2021 roku nie znamy jeszcze wielu odpowiedzi, jak nasz świat będzie wyglądał dalej. Ale przynajmniej fakt, że znowu możemy się zobaczyć na Warszawskich Spotkaniach Teatralnych, budzi nadzieję. A w końcu ona jest najważniejsza.

Wojciech Majcherek